Kosmetyki naturalne, definicja, substancje szkodliwe i niebezpieczne, składniki naturalne i pożądane

W temacie kosmetyków naturalnych panuje ogromny chaos począwszy od definicji kosmetyku naturalnego przez wykorzystywanie tego chaosu przez producentów oraz, niestety, brak świadomości wielu konsumentów, że w takim chaosie funkcjonują. Wszystko przez brak uregulowań prawnych.

Komu zawdzięczamy dezinformację i nieporządek w definicjach kosmetyków naturalnych?

Świat jest tak urządzony, że co nie jest w nim prawnie zakazane, to jest dozwolone. Niestety dotyczy to również świata kosmetycznego, w którym funkcjonuje prawo, które nie jest idealne. Definicja kosmetyku naturalnego, nieprecyzyjna, została wprowadzona w (jedynie) Wytycznych Komitetu Ekspertów Produktów Kosmetycznych przy Komitecie Zdrowia Publicznego Rady Europy we wrześniu 2000 r. I do tej pory nie doczekała się wprowadzenia do aktu o większej sile prawnej. Wytyczne nie są wiążące i dają producentom jedynie niezobowiązującą wskazówkę jak komponować takie produkty.

O definicji kosmetyku ekologicznego czy kosmetyku organicznego możemy zapomnieć, bo nikt nigdy w środowisku legislacyjnym UE nie próbował ich prawnie zdefiniować. Wszystko to stwarza ogromne pole możliwości dla producentów kosmetyków, którzy nazywają swoje produkty ekologicznymi, eko, bio, organicznymi, naturalnymi itd. Produkty, te często mają niewiele wspólnego z naturalnością i deklaracjami marketingowymi, a producenci uprawiają po prostu greenwashing. 

Jaka jest definicja kosmetyków naturalnych i dlaczego jest niedoskonała?

Według wytycznych kosmetykiem naturalnym jest każdy kosmetyk, który jest stworzony ze składników naturalnych, tj. pochodzenia mineralnego, roślinnego lub zwierzęcego. Dodatkowo, składniki te powinny być pozyskane przy użyciu metod fizycznych takich jak ekstrakcja, filtracja, suszenie, tłoczenie, destylacja, liofilizacja, mielenie, przesiewanie, co oznacza niskie przetworzenie materiału (wpływa na zachowanie wartości odżywczych i pielęgnacyjnych składników). Składniki pochodzenia zwierzęcego nie są akceptowalne, jeśli ich pozyskanie oznacza ingerencję w zdrowie lub życie zwierzęcia. Akceptowalne są jedynie surowce pozyskane bez szkody dla zwierząt np. miód, wosk pszczeli, mleczko pszczele, propolis, lanolina, mleko. Poza tym dopuszczalne są procesy biotechnologiczne (w tym enzymatyczne  i mikrobiologiczne, w wyniku tych procesów powstaje np. guma ksantanowa, kwas hialuronowy czy dobrze znany wszystkim jogurt). 

Powyższe wytyczne pozwalają przypuszczać, że kosmetyk naturalny nie powinien zawierać w składzie substancji syntetycznych. Natomiast w definicji nie ma określonych wag czy stężenia surowców pochodzenia naturalnego, jakie powinny znaleźć się w kosmetyku naturalnym. Osoby z wielkim poczuciem humoru mogą powiedzieć, że każdy kosmetyk zawierający przynajmniej wodę (Aqua) jest kosmetykiem naturalnym. Brak określonego prawnie stężenia powoduje, że producenci w skrajnych sytuacjach mogą nazwać każdy kosmetyk, który zawiera składnik naturalny (np. ekstrakt roślinny) kosmetykiem naturalnym. 

Co więcej, organizacje certyfikujące kosmetyki naturalne dopuszczają kilka procent syntetyków w składzie, ale tylko wtedy, kiedy pozyskanie danej substancji naturalnie nie jest możliwe, a substancja ta jest kluczowa dla działania kosmetyku… hm…

Jakie składniki powinien zawierać kosmetyk naturalny - substancje dozwolone 

Surowce jakie powinien zawierać kosmetyk naturalny wydają się być intuicyjne:

1.surowce pochodzenia roślinnego,

2.surowce pochodzenia zwierzęcego pozyskane z żywych zwierząt (mleko i jego pochodne, lanolina, wosk pszczeli, mleczko pszczele, propolis),

3.surowce pochodzenia morskiego (np. algi),

4.nieorganiczne sole i tlenki otrzymane z minerałów,

5.olejki eteryczne i ich frakcje,

6.barwniki naturalne (CI 75100 – CI 77947),

7.naturalne emulgatory, (np. estry sacharozy, poliglicerolu, alkilowane poliglukozydy itd),

8.naturalne emolienty (estry pochodzenia naturalnego),

9.czynniki regulujące reologię (np. guma ksantanowa, skrobia, celuloza itd),

10.niektóre substancje aktywne (np. hydrolizaty protein, produkty fermentacji itd),

11.konserwanty - dopuszczone są tzw. konserwanty identyczne z naturalnymi, których odpowiedniki, w postaci chemicznie takich samych lub bardzo zbliżonych związków, występują w przyrodzie:  (kwas benzoesowy, jego sole i ester etylowy, kwas salicylowy i jego sole, kwas sorbowy i jego sole, alkohol benzylowy.

Jakich substancji nie powinien zawierać kosmetyk naturalny - substancje szkodliwe i niebezpieczne 

W składzie kosmetyku naturalnego absolutnie nie powinny znajdować się substancje takie jak:

1.syntetyczne konserwanty  m.in.  parabeny, formaldehydy, donory formaldehydu, 

2.syntetyczne, identyczne z naturalnymi i chemicznie modyfikowane  substancje zapachowe,

3.barwniki syntetyczne (naturalne barwniki są  jedynie w zakresie Color Index CI 75100 – CI 77947, pozostałe wartości CI oznaczają barwniki syntetyczne), 

4.olej mineralny, wazelina, parafina itd., 

5.inne: glikol propylenowy i inne glikole, PEG-i, silikony, SLES, SLS, EDTA, butylohydroxytoluen, butylohydroxyanizol (przeciwutleniacze), etanoloaminy, karbomery, pochodne syntetycznych kwasów lub alkohole tłuszczowych. 

Pozostałe kryteria, które dotyczą składu kosmetyków naturalnych  

Dopuszczalne do stosowania w kosmetykach naturalnych są następujące surowce:

1.rozpuszczalniki naturalne lub pochodzenia naturalnego, takie jak woda, dwutlenek węgla, etanol pochodzenia roślinnego, oleje i tłuszcze roślinne, roślinna gliceryna,

2.wyłącznie naturalne substancje zapachowe lub substancje zapachowe wyizolowane z nich metodami fizycznymi; niedozwolone są syntetyczne olejki eteryczne, substancje modyfikowane chemicznie oraz syntetyczne reprodukcje naturalnych zapachów (INCI: Parfum, Aroma, Fragrance),

3.emolienty i emulgatory otrzymane z substancji naturalnych drogą hydrolizy, estryfikacji czy reestryfikacji, np. oleje roślinne, estry, woski, lecytyna, lanolina, polisacharydy, proteiny, lipoproteiny, itp.

4.konserwanty określone jako pseudo-naturalne, wymienione w załączniku VI wspomnianej dyrektywy kosmetycznej (76/768/WE), pod warunkiem wyróżnienia ich na etykiecie stosowną adnotacją („konserwowany [nazwa substancji]”), jako konserwanty dozwolone są m. in. następujące substancje: kwas benzoesowy, kwas mrówkowy, kwas sorbinowy, salicylowy i ich sole

5.nienaświetlane radioaktywnie w celu odkażenia surowca do produkcji kosmetyku, jak i produktu końcowego,

6.w formie nanocząsteczek o wymiarze nie mniejszym niż 100 nm,

7.niezawierające żadnych zanieczyszczeń mogących zagrażać zdrowiu ludzkiemu.

Udanego studiowania etykiet kosmetyków!

Jeśli chcesz nauczyć się rozpoznawać prawdziwie naturalne składy, to jedynym rozwiązaniem jest Twoje zaangażowanie i czujność. Po przestudiowaniu kilku etykiet rozpoznanie naturalności nie jest trudne i wbrew pozorom nie wymaga bardzo zaawansowanej wiedzy. I jest wciągające.